دکتر حمیدرضا کیانی فر

تغذیة انحصاری با شیر مادر ریسک اختلال سلوک را در کودکان کاهش می‌دهد.
با وجودی که مطالعات پیشین فواید تغذیة انحصاری با شیر مادر را برای سلامت دوران ابتدایی زندگی کودک نشان داده‌اند، فواید درازمدت این امر در رشد کودکان ناروشن باقی مانده است. اکنون مطالعة تازه‌ای اعلام می‌دارد که مدت طولانی‌تر تغذیة انحصاری با شیر مادر با کاهش ابتلا به اختلال سلوک در دورة متأخر کودکی مرتبط است.
مطالعة منتشر شده در نشریة PLOS Medicine از سوی دولت کاناد به واسطة نهاد چالش‌های بزرگ کانادا، ارگانی که بهبود سلامت جهانی را هدف خود قرار داده است، پی‌ریزی شد.

شیر مادر، اختلال سلوک
محققان، با هدایت دکتر راس ام بلاند / Ruth M. Bland در مرکز آفریقایی بهداشت عمومی واقع در جنوب آفریقا، به مطالعه بر روی بیش از ۱۵۰۰ کودک پرداختند که ۹۰۰ تن از آنان درگیر مطالعه‌ای در مورد تغذیة کودکان در دوران اولیة زندگی بودند.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) تغذیة انحصاری با شیر مادر را برای ۶ ماه نخست زندگی نوزاد توصیه می‌کند، یعنی مرز سنی که در آن غذاهای جامد را می‌توان تا دو سالگی به عنوان مکمل به شیر مادر اضافه کرد.
شیر مادر تمامی مواد غذایی لازم برای رشد را در اختیار نوزادان قرار می‌دهد. به علاوه، شیر مادر دارای آنتی‌بادی‌هایی است که نوزادان را در برابر بیماری‌هایی نظیر اسهال و پنومونی محافظت می‌کند.
بر مبنای نظر سازمان بهداشت جهانی، نوبالغان و بزرگسالانی که در دوران نوزادی با شیر مادر تغذیه شده‌اند احتمال کمتری برای ابتلاء به چاقی یا دیابت نوع ۲ دارند. به علاوه احتمال بیشتری دارد که آنان در تست‌های برآورد میزان هوش بازده بهتری ارائه دهند.
در هر حال سازمان بهداشت جهانی مستند می‌کند که کمتر از ۴۰٪ نوزادان در سن زیر ۶ ماه در سطح جهانی از تغذیه با شیر مادر برخوردار هستند.

کودکانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند ۵۵ درصد کمتر در معرض ابتلا به اختلال سلوک هستند
محققان مطالعة اخیر می‌گویند که پژوهش آنها نخستین مطالعه برای بررسی تأثیر شیر مادر در مورد قرار گرفتن در معرض HIV، شناخت کودکان، عملکرد اجرایی و فرجام‌های رفتاری – احساسی کودکان در در سنین اولیة مدرسه‌رو شدن آنان در آفریقا است.

در مورد تغذیه با شیر مادر بیشتر بدانید
نویسندة رهبر مطالعه دکتر تامسن جی راچت / Tamsen J. Rochat از مرکز مشاورة تحقیقات علمی در جنوب آفریقا می‌گوید: “مدت تغذیة انحصاری نوزاد بیش از آنچه در برخی عرصه‌های رشد درک شده بود اهمیت دارد.”
نتایج بررسی نشان داد کودکانی که از تغذیة انحصاری با شیر مادر در ۶ ماه اول زندگی برخوردار بودند ۵۶ درصد کمتر از کودکانی که به مدت کمتر از ۱ ماه از این نوع تغذیه بهره می‌بردند، احتمال داشت که در سنین بین ۷ تا ۱۱ سالگی دچار بیماری اختلال سلوک شوند.
خانم دکتر راچت می‌نویسد: “آغاز اختلال سلوک در سنین کودکی می‌تواند به ایجاد رفتارهای تهاجمی یا تخریبی که به اختلال در آموزش یا روابط با همسن و سال‌ها می‌انجامند، منجر شوند. او می‌گوید که در مرحلة بعد نتیجة این نقصان‌ها می‌تواند خودباوری پایین و مشکلات رفتاری باشد.
دکتر راچت اضافه می‌کند: “اختلالات سلوک آغاز شده در دوران کودکی و ادامه‌دار در دوران نوجوانی با افزایشی در میزان رفتارهای ضد اجتماعی (و به طور بالقوه خشن یا جنایت‌کارانه)، سلامت ذهنی اندک درازمدت و دستاوردهای تحصیلی پایین‌تر در ادامة زندگی مرتبطند.”
محققان همچنین تعجیل دارند تا بگویند، مطالعات پیشین که در کشورهای دارای سطح درآمد بالا انجام شده‌اند عنوان می‌کنند که “هزینة اقتصادی ناشی از اختلالات سلوک بسیار زیاد است.”

دیگر عوامل آسیب زننده به سلامت کودک
گذشته از تغذیه با شیر مادر، مطالعه شماری از دیگر عوامل مرتبط به سلامت عمومی و تندرستی کودک را مورد بررسی قرار می‌دهد. برای مثال، محققان دریافتند که دورة پیش‌دبستانی و میزان بهرة هوشی مادران در مورد رشد شناختی کودکان مهم هستند.
جزئیات مسأله این است که کودکانی که دستکم یک سال دورة پیش‌دبستانی را می‌گذرانند ۷۴ درصد بیشتر احتمال دارد که عملکرد اجرایی بالاتری داشته باشند. محققان می‌نوسند که عملکرد اجرایی هم بر موفقیت‌های اجتماعی و هم تحصیلی مؤثر است.
بیشتر آنکه، کودکان ترغیب شده به انجام بازی در خانه ۳۶ درصد بیشتر احتمال دارد که نمرات عملکرد اجرایی بالاتری داشته باشند.
مطالعه همچنین تأثیر قرار گرفتن در معرض HIV را در رشد کودکان مورد بررسی قرار می‌دهد. آنها دریافتند که کودکانHIV منفی متولد شده از مادران HIV مثبت عملکردی هم‌ارز کودکان متولد شده از مادران HIV منفی داشتند.
محققان در تفسیر یافته‌های خود می‌نویسند: “کوشش‌های مرتبط به بهبود تربیت همزمان در منزل، استرس مادری را کاهش می‌دهد و امکان دسترسی به دورة پیش‌دبستانی احتمالاً رشد عملکرد اجرایی و احساسی کودکان را بهبود می‌بخشند.
فواید تغذیة انحصاری با شیر مادر به خوبی مستند شده‌اند و شامل تغذیة بهینه و محافظت در برابر بیماری‌های عفونی است.