دکتر حمیدرضا کیانی فر

یک سؤال از همۀ شما پدر و مادرها، آیا تختتان را با نوزادتان شریک می‌شوید؟ پاسخ به این سؤال می‌تواند بسیار متفاوت باشد، چرا که قطعاً موضوعی مورد بحث است. برخی مطالعات می‌گویند تأثیرات مثبت اشتراک تخت با نوزاد مفید است در حالی‌که دیگر مطالعات انجام این کار را با خطرات جدی تهدید کنندۀ سلامت مرتبط دانسته‌اند. بنابراین سؤال این است که پدر و مادرها چه باید بکنند؟

فواید و مضرات بستر مشترک والدین با نوزاد:
هم آکادمی اطفال آمریکا (AAP) و هم کمیسیون ایمنی محصولات برای مصرف کننده به شدت تأکید بر عدم اشتراک‌گذاری محل خواب والدین با نوزاد دارند، از صندلی و مبل گرفته تا تختخواب.
اما با توجه به مطالعۀ ۲۰۱۳ مؤسسۀ ملی بهداشت (NIH) درصد اشتراک‌گذاری تخت نوزادان با پدر، مادر، پرستار یا کودک بزرگ‌تر بین سال‌های ۱۹۹۳ و ۲۰۱۰ دو برابر شده است، از ۶٫۵٪ به ۱۳٫۵٪.
برخی از شما ممکن است از این افزایش شگفت‌زده شده باشید. با وجود خطرات بهداشتی مسلم در به اشتراک گذاری تخت نوزاد با یک فرد دیگر.
اوایل سال جاری، اخبار پزشکی روز خبری را از یک مطالعۀ انجام گرفته توسط AAP در خصوص استناد اشتراک‌گذاری تخت به عنوان علت اصلی سندرم مرگ ناگهانی نوزاد  (SIDS)، علت اصلی مرگ و میر نوزادان با سن ۱۲-۱ ماه منتشر شده است.
این مطالعه که در مجلۀ کودکان منتشر شده است، نشان می‌دهد که در میان ۸۲۰۷ مرگ و میر نوزادان در ۲۴ ایالت آمریکا بین سال‌های ۲۰۱۲-۲۰۰۴ زمان مرگ ۶۹% از نوزادان، وقت اشتراک‌گذاری تخت بوده است.
به اشتراک گذاشتن تختخواب ممکن است به گرم شدن بیش از حد، تنفس مجدد، یا انسداد راه هوایی، پوشیده شدن سر یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار بینجامد. دکتر مایکل گوداستاین، استادیار بالینی کودکان در دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا و یکی از اعضاء AAP به اخبار پزشکی روز گفته است که اینها عوامل خطر SIDS هستند. وی افزود: “علاوه بر این، به اشتراک‌گذاری تخت برای ایمنی نوزاد مضر است چرا که او را در معرض خطرات بیشتر جراحت اتفاقی و مرگ مثلاً از طریق خفگی، آسفیکسی، گیر کردن در جای تنگ، سقوط و اختناق قرار می‌دهد.
“نوزادان – به ویژه کسانی که در ۳ ماه اول زندگی هستند و کسانی که قبل از موعد یا با وزن کم به دنیا می‌آیند، در معرض خطر بیشتری هستند، احتمالاً به دلیل مهارت‌های کم حرکتی و قدرت عضلانی که گریز از خطرات احتمالی را دشوار می‌کند.”
اخیراً مطالعه‌ای دیگر از AAP نشان داد که خوابیدن با نوزاد روی مبل یا کاناپه به‌طور قابل توجهی خطر ابتلا به SIDS را افزایش می‌دهد. محققان دریافتند که ۹۰۷۳ مرگ و میر مربوط به خواب نوزادان، ۹/۱۲% روی مبل رخ داده است. اکثر آنها هنگام مرگ کنار شخص دیگر بوده‌اند. علاوه بر آمار مطالعه، برخی گزارش‌ها نشان داده‌اند که خطر مرگ نوزاد در نتیجۀ به اشتراک‌گذاری تخت بسیار واقعی است.
در سال ۲۰۱۲ روزنامۀ دیلی ‌میل (Daily Mail) انگلستان گزارش مرگ دو نوزاد دوقلو در آیداهو را داد که با افتادن مادر در حال خواب روی آنها، خفه شده بودند. چند ماه بعد، این روزنامه گزارش از حادثه‌ای دیگر داد که مادری در خواب چرخیده و روی نوزاد خود افتاده و باعث مرگ او شده بود.
اخیراً گزارشی از WQAD.com نشان داد که یک مرد و زن برای مرگ کودک ۴ ماهۀ خود متهم شدند، چرا که او را کنار خود خوابانده و در خواب‌آلودگی روی او غلتیده و باعث مرگ او شده بودند.
با توجه به AAP، به اشتراک‌گذاری تخت به‌ویژه اگر پدر و مادر بسیار خسته باشند، سیگار کشیده باشند، یا از الکل یا مواد مخدر استفاده کرده باشند، بسیار مخاطره‌آمیز است.
برخی گزارش‌ها این پرسش را مطرح می‌کنند که اگر به اشتراک‌گذاری تخت تا این حد خطرناک است چرا برخی والدین این کار را انجام می‌دهند؟

خوابیدن کنار مادر و شیر خوردن
یکی از دلایل اصلی مادران برای خواباندن نوزاد کنار خود شیرخوردن نوزاد به مدت طولانی است.
وقتی پای شیرخوردن از سینۀ مادر مطرح باشد، آکادمی طب شیر خوردن از سینۀ مادر از خوابیدن نوزاد با مادر حمایت می‌کند. و سال گذشته مطالعه‌ای که در JAMA Pediatrics منتشر شد اعلام کرد مادرانی که به طور منظم کودکشان را کنار خود می‌خوابانند به مدت طولانی‌تر به نوزاد شیر می‌دهند. مطالعات متعدد دیگر هم به همین نتیجه دست یافتند. اما این تنها مطالعات نیستند که مادران را تشویق به این کار می‌کنند. متخصص اطفال دکتر ویلیام سیرز شاید مشهورترین مدافع شراکت تخت مادر و نوزاد باشد. پس از آنکه در کتاب بیبی‌بوک (Baby Book)  در سال ۱۹۹۳ علناً به دفاع از انجام این کار پرداخت.
دکتر سیرز در سال ۲۰۱۱ به هافینگتون پُست گفت: “خودتان را به جای کودک بگذارید. ببینید اگر جای او بودید، دوست داشتید کجا بخوابید. در یک اتاق تاریک تنها پشت میله‌ها، یا جا گرفتن کنار عزیزترین آدم دنیا.
برای بسیاری از مادران، شیر دادن کاری بسیار دشوار است. آنها باید چندین بار در طول شب خود را از تخت بیرون بکشند و سعی کنند در حال تغذیة نوزاد خود بیدار بمانند؛ انجام این کار در شب‌های متمادی می‌تواند طاقت‌فرسا باشد و آنها به کل از تغذیۀ نوزاد با شیر مادر دست بکشند. به همین خاطر است که بسیاری از والدین اشتراک تخت با نوزاد را راه‌حل مناسبی می‌دانند، چرا که در این حال مادر می‌تواند از خواب بیشتری بهره‌مند شود.
دیانا وست، از یک مؤسسۀ غیر انتفاعی ترویج تغذیه با شیر مادر در مطلبی دربارۀ مزایای اشتراک تخت با نوزاد می‌گوید: “به اشتراک‌گذاری تخت برای مادران شیرده و نوزادان آنها را در طول دورۀ خواب آسیب‌پذیر کنار هم نگاه می‌دارد. وقتی آنها کنار هم می‌خوابند کودک شادتر است و نیاز ندارد برای کسب جلب توجه مادر گریه کند و مادر هم نباید برای شیر دادن از جای خود بلند شود، او شروع به شیر دادن می‌کند و شاید دوباره به خواب رود. “او به صورت خودکار به پهلو و روبه‌روی نوزاد می‌خوابد در حالی‌که دست زیری و زانویش خم است. به این ترتیب یک فضای امن ایجاد می‌شود و به سمت نوزاد غلت نمی‌خورد، در این فضا نوزاد به سمت سینۀ مادر و دور از بالش است. چرخۀ خواب و بیداری آنها با هم منطبق شده و هر دو استرس کمتر و شب‌بیداری کمتری دارند.”
او می‌افزاید: “این رفتار غریزی و متقابلاً سودمند توضیح می‌‌دهد که چرا تحقیقات نشان داده است که مادران جدید که از بیشترین میزان خواب بهره‌مند می‌شوند در زمان شیردهی کودک را کنار خود می‌خوابانند.”
دکتر گوداستاین به ما گفت که البته تحقیقاتی در زمینۀ ارزیابی اینکه خواباندن کودک در اتاق والدین و نه اشتراک گذاری تخت، چه تأثیری بر تغذیه با شیر مادر خواهد داشت.

دیگر مزایا و خطرات به اشتراک گذاشتن تخت با نوزاد
برخلاف اکثر پژوهش‌ها در زمینۀ به اشتراک گذاشتن تخت، برخی از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی ادعا می‌کنند که به اشتراک‌گذاری تخت با نوزاد در واقع باعث کاهش خطر ابتلا به SIDS می‌شود در صورتی که به ‌صورت ایمن انجام شود.
دکتر سیرز که از مدافعان این طرح است می‌گوید در آسیا، آفریقا و بخش‌هایی از اروپا که این کار بیشتر صورت می‌گیرد، میزان SIDS پایین‌تر است.
دکتر سیرز در وب‌سایت خود می‌نویسد: “هرچند عوامل بسیاری در این فرهنگ‌ها می‌تواند موجب شیوع پایین‌تر SIDS  باشد، اما مطالعات جمعیت مسن نشان می‌دهد که اشتراک گذاشتن تخت موجب کاهش SIDS می‌شود.”
البته دکتر گوداستاین می‌گوید شواهد کافی برای این ادعا وجود ندارد.
علاوه بر این مطالعات نشان می‌دهند که خوابیدن نوزاد کنار مادر ارتباط و پیوند آنها را نزدیک‌تر می‌کند. سال گذشته دکتر سوزان مارکل، متخصص اطفال در گفتگویی با فاکس نیوز گفت: “بچه‌ها یک نیاز ذاتی به لمس شدن و نگاه داشته شدن دارند. آنها از ارتباط نزدیک فیزیکی شب و روز لذت می‌برند. و این نوع ارتباط برای رفع نیازهای گرما، آسایش در امنیت نوزاد ضروری است.”
اما برخی از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی بر این باوراند که خطر SIDS بیشتر از مزایای بالقوۀ به اشتراک گذاشتن تخت است. این کار ممکن است ایرادهای دیگری داشته باشد.
سارا تاج، سردبیر بزرگ‌ترین شبکه جامعۀ UKبرای پدر و مادرها به اخبار پزشکی روز MNT)) گفت: “بسیاری از پدر و مادرها بر این باوراند که اگر شما از زمان تولد به کودکتان اجازه دهید در رختخواب شما بخوابند، متقاعد کردن آنها به خوابیدن در جای خود در آینده سخت خواهد بود.”
علاوه بر این، برخی از والدین بر این باوراند که به اشتراک گذاشتن تخت با یک نوزاد آنها را در بزرگسالی بیشتر وابسته به دیگران بار خواهد آورد. جنیفر زینزی – مادر دو فرزند که به شدت مخالف به اشتراک گذاشتن تخت است به فاکس نیوز گفت: “من فکر می‌کنم به این ترتیب بچه می‌آموزد که به منظور احساس ایمنی، امنیت و اعتماد به نفس در خود نیازمند ارتباط مداوم و تعامل است “.
با این حال، مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۱ که در مجلۀ کودکان منتشر شده است، نشان داد که اشتراک گذاشتن تخت در سن ۳-۱ سال هیچ عوارض بلند مدت منفی برای رفتار کودک و شناخت او در سن ۵ سالگی نخواهد داشت.
با وجود بحث‌های جاری در زمینۀ به اشتراک گذاری تخت، به نظر می‌رسد سازمان‌های بهداشتی کودک و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی در مورد یک چیز اتفاق نظر دارند: تصمیم به اشتراک گذاشتن تخت با نوزادان صرفاً با پدر و مادر است.
کراون به ما گفت: “هیچ قانون طلایی در این زمینه وجود ندارد.” و اینکه مشورت با افرادی که این کار را انجام داده‌اند و بهره‌مندی از تجربیات آنها بسیار ارزشمند است.
دکتر گوداستاین می افزاید: “من فکر می‌کنم این طبیعی است که والدین می‌خواهند وظیفة پدر و مادری خود را به نحو احسن انجام دهند و بهترین را برای فرزند خود می‌خواهند و عنوان ارائه دهندگان خدمات و حامیان کودک، ما می‌خواهیم به پدر و مادرها کمک نموده و با ارائۀ بهترین اطلاعات این امکان را فراهم سازیم تا کودکان نه فقط سالم باشند، بلکه به پتانسیل کامل رشد خود دست یابند. ما باید با یکدیگر همکاری کنیم. و باید هر چه در توان داریم برای ترویج تغذیه با شیر مادر انجام دهیم و همچنین نیاز به ارتقاء ایمنی خواب نوزاد داریم.”

توصیه‌های AAP برای محیط‌های سالم خواب نوزاد
همان‌طور که قبلاً ذکر شد، AAP از به اشتراک گذاشتن تخت پشتیبانی نمی‌کند. در عوض، آنها توصیه به اشتراک گذاری اتاق می‌کنند، به این معنی پدر و مادر باید در همان اتاق نوزاد خود را بخوابانند اما نه در یک بستر مشترک.
در آخرین بیانیۀ خود، AAPتوصیه می‌کند که نوزادان برای خواب باید روی پشت خود قرار گیرند- وضعیت خوابیده به پشت- در تخت بچه‌ای که ایمنی آن مورد تأیید باشد، گهواره سبدی روپوش دار و یا تخت‌های قابل حمل / محوطه بازی پوشیده شده با محافظ.
این بیانیه همچنین توصیه می‌کند که هیچ‌گونه شیء نرم مثل بالش، اسباب بازی بالش مانند، لحاف، ملحفه‌های حجیم و پوست گوسنفد نباید در محیط خواب نوزاد باشد چرا که آنها می‌توانند خطر SIDS، خفگی، به دام افتادن و اختناق را افزایش دهند.
علاوه بر این، کودکان باید در یک محیط عاری از دود بخوابند، و محیط آنها نباید بیش از حد گرم باشد به این خاطر که ممکن است این عوامل خطر SIDS را افزایش دهند. AAP  می‌گوید پدر و مادرها باید در نظر داشته باشند که گاهی از پستانک در هنگام خواب استفاده کنند، زیرا نشان داده شده است که این وسیله می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به SIDS کمک کند اما باید از وسایل تجاری عرضه شده به بازار به منظور کاهش خطرSIDS  اجتناب کنند به دلیل اینکه شواهدی در خصوص مؤثر بودن آنها وجود ندارد.
دکتر گوداستاین می‌گوید: “کمک به پدر و مادر برای دانستن اینکه چرا آنها باید از این توصیه‌ها پیروی کنند می‌تواند به تطابق بهتر در خانه منجر شود.”

اشتراک گذاشتن ایمن‌تر تخت خواب
پدر و مادر ممکن است به انتخاب خود تخت‌شان را با نوزادشان سهیم شوند، و یا ممکن است گاهی این اتفاق به طور غیر منتظره رخ دهد. طرح دوست‌دار کودک یونیسف -یک مؤسسه خیریة جهانی کودکان- توصیه‌هایی برای امن‌تر اشتراک گذاشتن تخت فراهم می‌کند. آنها می‌گویند به اشتراک گذاشتن تخت در ماه‌های اولیة زندگی کودک، یا اگر آنها زودرس یا دارای وزن کم هنگام تولد باشند ایمن نیست.
یونیسف توصیه می‌کند برای جلوگیری از خطر خفگی، نوزاد باید به دور از بالش نگه داشته شود، و پدر و مادر باید اطمینان حاصل کنند که نوزاد از تخت سقوط نمی‌کند و یا بین تشک و دیوار به دام نمی‌افتد.
والدین همچنین باید اطمینان حاصل کنند که ملحفه‌ها صورت کودک را پوشش نمی‌دهند و نوزادان نباید به تنهایی روی تخت خوابانده شوند تا حین حرکت در یک موقعیت خطرناک قرار گیرند.
علاوه بر این، در صورتی که پدر و مادر سیگاری هستند و یا مواد مخدر و الکل مصرف کرده‌اند باید از اشتراک تختخواب با کودک خود اجتناب کنند